Decimato want in het Romeinse leger was gehoorzaamheid de norm

We kennen allemaal de uitdrukking “decimeren” wel. Iets dat in grote hoeveelheden verdwijnt, zoals bijvoorbeeld een bevolking die werd gedecimeerd. We staan bij de oorsprong van het woord nooit echt stil (temeer omdat het nu niet bepaald een term is waar je vrolijk van wordt) maar wie wat dieper graaft komt terecht bij de Romeinen. Decimeren kent zijn oorsprong bij de Romeinse term decimato, maar die is op zijn minst al even zorgwekkend als zijn moderne variant.

Het Romeinse leger was een imposante, niet te onderschatten macht. Ze veroverden een hoeveelheid grond die we vandaag kunnen vergelijken met Europa, hadden vertakkingen in het Verenigd Koninkrijk en ook in Turkije tot zelfs Egypte waren ze de overtreffende factor. Romeinse legionairs waren getraind, goed uitgerust, werden goed betaald en waren ook erg gedisciplineerd. Centurions, de officieren van het Romeinse leger, begrepen echter wel dat ze hun troepen in het gareel moesten houden. Zelfs een kleine rebellie binnen in hun troepen kon al snel uitdraaien op een totale muiterij, met heel wat bloedvergieten tot gevolg.

Je kameraden en niet je oversten dienden de straf toe

Om iedereen op dezelfde lijn te houden, werd het decimato principe in het leven geroepen. Wanneer een legioen zich niet strijdlustig had opgesteld, orders had geweigerd of zich had gedragen beneden het niveau dat van soldaten werd gevraagd, werden 10 willekeurige legionairs uitgekozen. (deci is trouwens nog steeds een maat factor 10 in moderne wiskunde) De 10 soldaten moesten elk een strootje trekken en wie het kortste strootje had, werd gestraft. Om de psychologische impact van de straf zo maximaal mogelijk te houden, waren het de overige 9 soldaten die de straf moesten uitvoeren. Het slaan, stenigen of martelen van hun ongelukkige kameraad was hun lot. Over schuld of betrokkenheid spraken Centurions zich niet uit. Het kon hen absoluut niet schelen of je schuldig was of niet. Hun legermacht was pas efficiënt als er een groepsgevoel heerste, dus wanneer 1 iemand zich aan iets schuldig maakte, was iedereen schuldig.

Vandaag de dag bestaat dit principe (gelukkiglijk) niet meer maar het idee erachter kent wel nog moderne variaties. Tijdens de eerste weken van een militaire dienst worden rekruten onderworpen aan de toorn van hun drilsergeant. Keiharde instructeurs zorgen voor een stevige cohesie van de groep. Ook in onze woordenschat kent het zijn vertakkingen, via bijvoorbeeld het woord decimeren. Daarmee werd origineel bedoeld dat 1 tiende van iets verdween maar groeide later uit tot “grote delen”. Ook in de Engelse taal zijn verschillende afleidingen van decimato terug te vinden, waardoor het duidelijk wordt dat zelfs eeuwen na hun rijk, de Romeinen nog steeds hun invloed hebben.