Abraham Wald is, zonder het te willen, de grondlegger van het survivalisme geweest

Abraham Wald is voor heel wat mensen een naam die niet meteen een belletje doet rinkelen. Toch stond deze wetenschapper aan de basis van wat we vandaag kennen als “survivorship bias”. Een theorie, met origines die terugkeren tot de 2de Wereldoorlog en ondertussen wordt gebruikt in zowat iedere tak van het dagelijkse leven. Ook in het outdoor & adventure segment wordt grondig gebruik gemaakt van de survivorship bias theorie. Zonder het zelf te beseffen werd Wald de grondlegger van een theorie die je leven kan redden, ongeacht de situatie waarin je jezelf bevindt. 

Wald maakte, in volle oorlogsperiode, deel uit van het Amerikaanse ‘Statistical Research Group’ (afgekort SRG), een eenheid van wetenschappers die aan de hand van data en cijfers de oorlog moest helpen winnen. Kogels moesten verder kunnen vliegen, bommen moesten harder ontploffen en soldaten moesten langer wakker kunnen blijven. De taak van Wald bestond erin de gegevens, die vaak uit de handen van dode soldaten werden getrokken, te verwerken tot wiskundige modellen. 

Een verhaal van vliegtuigen en kogelgaten

Op een dag kwam de luchtmacht bij de SRG aankloppen. Hun bommenwerpers kregen het boven Duits gebied zwaar te verduren en veel kwamen niet eens terug van hun missie. De luchtmacht wilde dan natuurlijk ook hun vliegtuigen beteren beveiligen tegen luchtafweer en de wetenschappers moesten berekenen waar men het best van al pantsering aanbracht. Het was een moeilijke oefening: te veel pantser zou het vliegtuig zwaar en onbestuurbaar maken, te weinig zou het dan weer in een gedroomd doelwit transformeren. Wald vroeg om een grafiek bij te houden. Waar werden de vliegtuigen die terugkeerden het meest getroffen? Waar waren het meeste aantal kogelgaten terug te vinden? De luchtmacht deed net dat en gaf Wald een eenvoudige maar toch duidelijke grafiek. De vliegtuigen werden het meest getroffen in de romp, de vleugels en de staart. De reactie van Wald op die grafiek betekende bijna het einde van zijn carrière.

Zijn conclusie was dat de luchtmacht meteen de motoren en de cockpit van de vliegtuigen moest gaan bepantseren. Enkele officieren verklaarden hem gek en sommigen waren er zelfs van overtuigd dat hij een spion was. Hun grafieken toonden aan dat de vleugels, romp en staart het zwaarst te verduren kregen en nu komt een wetenschapper aanstormen met het idee om net die zones NIET te gaan beveiligen? Het was de geboorte van de survivorship bias.

Beveilig hetgeen je in leven houdt!

De theorie van Wald, hoe waanzinnig ze ook kon klinken, klopte. Waarom zou de luchtmacht de vliegtuigen op net die plaatsen moeten gaan beveiligen, wanneer het overduidelijk was dat die plaatsen wel degelijk tegen een stootje konden? Zelfs met vleugels die meer leken op gatenkaas, konden de bommenwerpers thuis terug landen. Diegenen die niet terugkeerden, werden waarschijnlijk geraakt op de plaatsen die niet op de grafiek werden aangeduid: de cockpit en de motoren. De geallieerde troepen verloren, in de lucht, meer dan 88.000 mensen maar was het niet van de theorie van Wald, kon dit cijfer ettelijke malen hoger hebben gelegen. 

De survivorship bias wordt heden ten dage nog altijd gebruikt in de meest diverse leefwerelden. Vooral de economische markt maakt er gretig gebruik van maar ook in de industrie van het outdoor, ordehandhaving en survivalism wordt men er dagelijks mee geconfronteerd. Als mens zijn we geneigd om ons te focussen om bepaalde doelen zonder het volledige plaatje te gaan bekijken. We interpreteren ook bepaalde gegevens niet op de correcte manier waardoor we niet efficiënt gaan werken. Op basis van survivorship bias werden bijvoorbeeld ook helmen en kogelvrije vesten ontwikkeld. Iemand die met een schotwonde aan het been op de spoedafdeling wordt binnengebracht, hoeft geen aangepaste kogelvrije vest of een speciaal pantser rond de benen. Hij overleefde immers zijn kogelwonde aan het been. 

Overleef nat of sterf droog

Wie enkel kijkt naar het resultaat, verliest alle mogelijke invloeden uit het oog en speelt uiteindelijk een kansspel met zijn of haar veiligheid. Wie gaat schuilen voor de regen in een grot, blijft droog. Wanneer een beer in die grot woont, blijf je droog maar ga je wel op een gruwelijke manier sterven. Dankzij de theorie van Wald en het principe dat hiermee toonbaar werd gemaakt, slagen we erin gevaar op een correcte manier te identificeren en vooral te gaan ontwijken.