De batterij van Bagdad gaf stroom, 2000 jaar voor het uitgevonden werd
Het lijkt wel de titel van een Suske & Wiske stripverhaal, maar de batterij van Bagdad is een archeologische vondst die wetenschappers al decennia lang in de ban houdt. Had men meer dan 2000 jaar geleden al batterijen en dus elektriciteit?
Het verhaal begint in de jaren ‘30, wanneer een medewerker van het nationale museum van Bagdad een bijzondere interesse toont in een reeks artefacten die er tentoongesteld staan. Aan de ene kant keek hij naar een grote pot uit terracotta, die samen met een koperen buis en een ijzeren staaf werd opgegraven. Aan de andere kant keek hij naar een aantal zilveren objecten die voorzien waren van een dun laagje goud. De manier waarop het goud werd aangebracht deed erg sterk denken aan electrolyse, alleen was hiervoor stroom nodig en dat werd pas in 1882 uitgevonden.
Wanneer men opnieuw naar de pot en de koperen buis keek, bleek dat de buis niet alleen perfect in de pot paste, maar dat die buis ook voorzien was van 2 lipjes alsof er kabels aan gekoppeld moesten worden. Ook de ijzeren staaf kon in de terracotta pot geplaatst worden en als kers op de taart was de pot niet waterdicht.
Een technisch vernuft, avant-la-lettre
Voor hen die geen technische opleiding hebben genoten lijkt dit waarschijnlijk op een stevige portie Chinees, maar alle elementen voor het opwekken van stroom zijn hier aanwezig. Plaats beide staven in de pot en giet er een zure vloeistof rond, zaken zoals citroensap of sinaasappelsap en je krijgt een kleine stroom. Die stroom kun je aftappen via de lipjes op de staven. (op youtube zijn talrijke filmpjes te vinden over hoe je met een citroen of een sinaasappel een lamp kan doen branden). De grote pot kon dus best wel eens de allereerste batterij ter wereld zijn, dan wel een batterij die niet meteen in je iPod past.
Sinds de jaren 30 zijn verschillende wetenschappers dan ook onderling gigantisch aan het bekvechten geslagen. Voor de ene is het klinkklaar en moeten we onze hoofden niet in het zand steken: 2000 jaar geleden had men al batterijen en voelen wij ons vandaag de dag veel te supérieur. We weigeren dus gewoon de feiten onder ogen te zien omdat we dan moeten toegeven dat er vroeger al geavanceerde techniek beschikbaar was. Voor anderen zijn de bewijzen dan weer allesbehalve duidelijk en is er sprake van veronderstellingen. Enkelen beweren dat het gaat om cylinders om papieren in te bewaren en nog anderen verwerpen beide theorieën omdat er nergens ook maar enig schrift werd teruggevonden die beide verklaringen onderstreept.
Het mysterie wordt nog mysterieuzer
Meer dan voldoende materie dus om het mysterie te onderhouden maar het wordt nog beter. Opgravingen in die tijd waren niet zo nauwkeurig zoals we die vandaag kennen, nota’s werden bijna niet genomen dus is er ook geen spoor meer van de omstandigheden waarin de artefacten werden gevonden. Men beweert dat ze “niet ver” van elkaar werden gevonden, maar spreekt men over centimeters, meters of kilometers? Als kers op de taart werd het museum van Bagdad in 2003 geplunderd, tijdens de invasie, waardoor de pot verdween. Pas in 2012 werd hij, aanzienlijk beschadigd, teruggevonden waardoor verder onderzoek bijna onmogelijk is geworden.
Het lijkt er dus sterk op dat de batterij van Bagdad een mysterie zal blijven. Hadden de oude beschavingen reeds geavanceerde technieken of zijn het loze veronderstellingen van enkele gemotiveerde wetenschappers? Deel gerust jullie mening met ons.