Wie denkt aan de Balkanlanden denkt meestal in 1 lijn door aan burgeroorlogen en genocides. We kunnen het de denker natuurlijk niet kwalijk nemen, de streek heeft nu niet bepaald een rooskleurig verleden achter de rug. Een opeenvolging van conflicten heeft ervoor gezorgd dat oorlog en miserie deel zijn gaan uitmaken van het dagelijkse leven.
De landen die deel uitmaakten van het voormalige Joegoslavië vormen daar geen uitzondering op, hoewel ze hun uiterste best doen om de sporen van hun bloedig verleden te wissen.
Dat het uitwissen van het verleden niet van vandaag op morgen zal gebeuren, dat staat buiten twijfel. Hier en daar, verspreid over de verschillende landen, treft men nog de sporen van het gewapende conflict aan maar nergens is het zo frappant als in Kupari.
We lanceren ons even met een beknopte geschiedenisles. Joegoslavië kreeg te maken met een bloederige burgeroorlog waar, samengevat, iedereen tegen iedereen vocht en iedereen een zo groot mogelijk deel van de koek wilde hebben. Na het uiteenvallen werd de koek verdeeld in 6 stukken (met nog veel pseudo stukken, maar dat is een volledig andere materie) en 1 daarvan was wat we nu kennen als het land “Kroatië”. Kroatië slaagde er relatief goed in om de brokken van het conflict te lijmen. Ze maken deel uit van Europa, ze hebben getekend voor het Schengenverdrag en binnen hier en afzienbare tijd gaat ook de Euro er zijn intrede doen. Vooral hun toeristische drive zorgt voor een gigantische aantrekkingskracht van mensen en kapitaal. Ze hebben de langste kustlijn van alle ex-landen, genieten van een subtropisch klimaat en het water van de adriatische zee is azuurblauw. Werkelijk alles is er voorhanden om van Kroatië het nieuwe Saint-Tropez te maken.
De leiders van het (zelfverklaarde) glorieuze Joegoslavië deelden die mening. Hun kustlijn was het mekka voor de kapitaalkrachtige leden van communistische partijen over de landsgrenzen heen en kosten noch moeite werd gespaard om dat duidelijk te maken. (vandaag de dag zijn de kustlijnen van Kroatië nog steeds sterk bevolkt door toeristen uit Rusland, Slovakije, Tsjechië, Albanië, … )
In het kleine Kupari, net buiten Dubrovnik, besloot de Joegoslavische regering / het leger om er een gigantisch en luxueus vakantiecomplex op te richten. De hotspot voor de officieren, op vakantie met hun familie en natuurlijk THE place to be om hoogwaardigheidsbekleders te ontvangen. Hoewel de financiën van het land niet echt optimaal waren, werd niet op een cent meer of minder gekeken. Kupari moest een eyecatcher van formaat worden. Met heuse hollywood allures werden dan ook alle verwachtingen ingelost en de Joegoslavische beau-monde werd zowaar op wachtlijsten gezet om er hun vakantie te kunnen doorbrengen.
In 1991 werd Dubrovnik het toneel van een belegering door het Joegoslavische / Servische leger. In volle onafhankelijkheidsstrijd liet Kroatië duidelijk merken dat ze niet echt van plan waren hun parels zomaar gewonnen te geven. Bombardementen, die vaak dagenlang aansleepten, waren het antwoord van de Servische troepen. Kupari werd een specifiek doelwit van die bombardementen. Niet alleen was het een bolwerk van (ondertussen Kroatische) soldaten, het was ook van strategisch belang. De luxe resorts werden bestookt met zowat alles wat ze in huis hadden, niets of niemand werd gespaard.
De luxe resorts werden bestookt met zowat alles wat ze in huis hadden, niets of niemand werd gespaard.
Vandaag de dag bestaat Kupari nog steeds en zijn ook de luxehotels nog steeds prominent aanwezig. Alleen blijft er van de luxe en weelde helemaal niets over. Kupari is een spookstad van formaat geworden.
Torenhoge gebouwen, luxe resorts met tropische toetsen, .. staan er volledig kapot geschoten en verlaten bij. Sinds het einde van de oorlog werd aan Kupari niet geraakt, niet vanwege de historische waarde maar eerder vanwege het gebrek aan fondsen. Er liggen talrijke plannen op tafel om van Kupari opnieuw een jetset bestemming te maken, maar die plannen gaan gepaard met investeringen die flirten met de honderden miljoenen. Dat geld is er helemaal niet en zelfs mocht het er zijn, dan nog ligt de focus op Dubrovnik. De stad, een paar kilometer verder, is een magneet voor kapitaalkrachtige buitenlandse toeristen en dus wordt ook daar het meeste geld in gepompt.
De Slavische bevolking laat het echter niet aan zijn hart komen. Kupari was in de oude dagen niet toegankelijk voor het gewone volk, vandaag is het dat wel. De Kroatische bevolking trekt dan ook “en masse” naar de gouden stranden van Kupari om er te genieten van hun vrije dagen of vakantie.
Ze beseffen als geen ander dat het verleden niet uitgewist kan worden, dan kun je er evenwel een beachbar neerpoten.
De dokken waar vroeger militaire schepen konden aanmeren, zijn nu ideale springplanken. De landingspistes voor helikopters zijn de place to go voor mensen die aan hun tint willen werken … en de checkpoints die vroeger bevolkt werden door schildwachten .. die zijn ondertussen omgebouwd tot makeshift garages om je voertuig uit de zon te zetten.
De Kroaten nemen er het gruwelijke zicht van kapotgeschoten gebouwen graag bij, ze maken deel uit van het decor en niemand maalt er eigenlijk om. De enige gekken die je nog IN de gebouwen vindt, zijn uitgeweken urbexers die er hun hoogdagen beleven.
Jawel, door de eindeloze gangen van de complexen trekken is gevaarlijk en dit louter vanwege het instortingsgevaar, maar ze hebben er een bordje gehangen. Wie er dus zijn nek breekt of een stuk beton op het hoofd krijgt, tjah .. er was een bordje aan de ingang waarop vermeld stond dat het gevaarlijk was .. dus even lekker pech.
Voor de Balkan-traveller is Kupari een echte aanrader. Het contrast met het verleden en het heden is nergens zo zichtbaar als op de stranden van dit kleine dorp. De manier waarop de Kroaten omgaan met de gruwel van het verleden is er eveneens bewonderenswaardig. Ze beseffen als geen ander dat het verleden niet uitgewist kan worden, dan kun je er evenwel een beachbar neerpoten.
Opgelet : wie Kupari / Dubrovnik wil bezoeken tijdens een roadtrip en de Adriatische kust wil afrijden, moet sowieso door Bosnië-Herzegovina rijden. Afhankelijk van het humeur van de grenswacht kan dit erg vlot of erg traag verlopen. Probeer dan ook voor de middag de grens over te rijden, zo ontloop je de lange wacht files.
