Wie zich vaak tegoed doet aan speurtochten doorheen de wondere wereld van legendes en folklores, is ze vast al tegen het lijf gelopen (zij het dan op een figuratieve manier) : cryptids. Een bonte verzameling van beestjes, monsters, critters, draken, gigantische slangen en allerlei andere dieren die dan wel beschreven worden in de volkslectuur, maar eigenlijk nog nooit werden ontdekt. Een fantastische wereld waarin het Monster van Loch Ness hand in hand loopt met de Yeti en met Bigfoot, waar de Chupacabra verbroedert met de Tokoloshe en waar de bomen worden bewoond door de Owlman. Feit, de verhalen rond cryptids zijn vaak ronduit lachwekkend maar ze zijn onmisbaar voor de hedendaagse wetenschap.
Voor hen die compleet uit de lucht vallen en zich niet meteen kunnen inbeelden wat een cryptid is, kan het handig zijn de definitie ervan even bij de hand te nemen.
Cryptid (afkomstig van het Griekse Krypto, “verborgen”, “verborgen dier”) is een dier waarvan het bestaan niet bewezen is en enkel wordt gestaafd door verhalen of getuigenissen uit derde rang. De pseudowetenschappelijke zoektocht naar deze cryptids wordt ook wel cryptozoölogie genaamd.
Samengevat gaan cryptozoölogen op zoek naar dieren die niemand ooit heeft gezien maar waar iedereen wel over vertelt.
Anders dan bij de reguliere wetenschap, waar men op basis van vaststellingen, metingen en meervoudig onderbouwde argumenten op zoek gaat naar antwoorden, werken cryptozoölogen op basis van verhalen, folklore en legendes. Het verbaasd dan ook niemand dat hieruit vaak de meest waanzinnige zoektochten naar al even waanzinnige dieren ontstaan. Onverbeten speuren naar reptilians die het centrum van de aarde bewonen of thermografisch zoeken naar de Tokoloshe die zich via stenen verplaatst. Het is maar een voorbeeld uit de enorme smeltkroes van beesten waarnaar men op zoek is. Een zoektocht die dan ook vaak, en terecht, met het nodige scepticisme en zelfs hilariteit wordt gevolgd.
Fantastische verhalen van gigantische landkrokodillen die hun prooi met 1 hap de dood injoegen.
Helaas overschaduwt diezelfde hilariteit vaak het gepassioneerde werk van anderen, die niet van onder het stigma van fantast vandaan raken. Niet iedereen binnen de cryptozoölogie is namelijk op zoek naar mensen in de vorm van reptielen of 7-koppige zeeslangen. Niet iedere zoektocht is het gevolg van een intens geloof in fictieve werken. Enkele jaren terug ontdekte men een nieuwe carnivoor die de naam “Olinguito” kreeg. Een vleesetend zoogdier dat in de jungle van Latijns Amerika werd ontdekt. Wie de foto’s van het dier bekijkt kan niet anders dan gelijkenissen met de beruchte Chupacabra erkennen, een mythisch beest dat enkel in verhalen voor kwam.
Het ontdekken van de Olinguito laat dan ook vermoeden dat dit naar alle waarschijnlijkheid het beest moet zijn geweest, dat reeds decennia lang zich liet opmerken door mensen die diep in de jungle wonen. Zonder fototoestel, internet, social media of eender welke andere moderne manier van communiceren zijn die mensen dan ook overgeleverd aan de meer traditionele methodes van catalogeren : tekenen en vertellen. Gaandeweg wordt de realiteit hier en daar dan wel aangedikt, maar het staat absoluut vast dat Zoölogie en Cryptozoölogie en de zoektocht naar cryptids hand in hand gaan.
De Olinguito was trouwens niet het eerste dier dat rechtstreeks (of onrechtstreeks) aan legendes en volksverhalen kon gekoppeld worden.
De absolute cult-klassieker hieronder waren de verhalen van zeemannen die heuse draken aan land hadden gezien. Fantastische verhalen van gigantische landkrokodillen die hun prooi met 1 hap de dood injoegen. Afgeschilderd als pure dronkemanspraat en fabel, bleken ze toch een grond van waarheid te bevatten toen een expeditie in 1929, op Indonesische eilanden, de Komodo ontdekte.
Wat valt er nog allemaal te ontdekken ? Time & stories will tell !
Enkel moet de mens soms bereid zijn in het ongelofelijke te geloven.
