Wie dacht dat we na het einde van de 2de Wereldoorlog zowat klaar waren met wereldconflicten, kon na de val van Berlijn de feesttoeters en confettis terug opbergen. Het uitroeien van het Nazi-kwaad liet een leegte achter, een leegte die werd opgevuld door de grootste naties ter wereld die er lijnrecht tegenover elkaar kwamen te staan. De ultieme macho-showoff tussen de monsterlijke kapitalisten en de wrede commies en een dickswing contest waar penis en ballen werden vervangen door raketten en een permanente nucleaire dreiging. De Koude Oorlog was een feit en de wereld viel van de ene dreiging in de andere. Hoewel voor vele Westerlingen de Koude Oorlog niet meer dan een leuke gimmick was, met een gigantische muur die Berlijn in 2 delen had gesplitst, was de dreiging echter wel reëel. Veel reëler dan we eigenlijk hadden kunnen denken. Kom met ons mee naar de verborgen wereld van Vogelsang.
Het kan wreed klinken, maar ere wie ere toekomt in die tijden van machtsvertoon : zowel de Geallieerden als de Russen waren heer en meester in het openlijk verbergen van hun militaire operaties. Het was een tijdperk van spionnen en het tijdperk dat iedereen potentieel wel verdacht kon zijn. We wilden als eerste de ruimte is, we wilden als eerste op de maan, we wilden graag 1 miljoen soldaten op de grens zetten, roepend dat een ander dit niet mocht doen .. samengevat : het was een beetje cowboy en indiaantje spelen maar dan op grote schaal.
Hoewel de media soms wel gewag maakte van enkele evenementen en hoewel men in Berlijn wel fysieke sporen van die oorlog kan zien, was het echte wapengekletter voorbehouden voor landen ver ver van hier. (cfr de Cubaanse crisis)
Spionagevliegtuigen hielden iedere vierkante meter planeet in de gaten en iedere beweging werd onmiddellijk geregistreerd.
Ons echt zorgen maken was niet meteen aan de orde.
Met de val van de Berlijnse muur en het éénmaken van het land, kregen Westerlingen plots vrij en ongelimiteerd toegang tot een land dat ze eigenlijk niet helemaal kenden. We maakten kennis met een aparte manier van leven, we werden herenigd met familie die we eigenlijk nooit hadden gezien en we maakten ook kennis met een volledig andere realiteit. Een realiteit die huiveringwekkender was dan we eigenlijk hadden gedacht.
Met de val van de Berlijnse muur kregen Westerlingen plots toegang tot een land dat ze eigenlijk niet kenden.
60 kilometer buiten Berlijn ligt het gehucht Vogelsang. Een aantal woningen, in dicht bebost gebied, dat niet meer dan 150 inwoners telt. Wie er aankomt valt bijna automatisch in de trage pas van het dagelijkse leven : een leefsnelheid die meer weg heeft van een permanente vakantiemodus dan dat van een bruisende stad.
Wij kwamen in Vogelsang terecht, niet vanwege de rust en de groene omgeving, maar wel vanwege gigantische structuren die in de bossen verscholen lagen. Die structuren, die we hadden opgemerkt na een late night zoektocht op Google Maps en die enigszins braken met de algemene look van Vogelsang. Naar goede gewoonte was onze eerste stap er eentje in de richting van lokale bewoners, een praatje slaan, de standaard prietpraat van “wat is het koud voor de tijd van het jaar” om dan gaandeweg over te schakelen op “kan het zijn dat hier grote complexen in het bos gebouwd zijn” ?
De vriendelijke glimlach ruimt plaats voor een wat zuurdere reactie en het gesprek wordt afgerond. Wanneer goedlachse mensen kattig reageren wil dat meestal zeggen dat we een gevoelige snaar hebben geraakt en die snaar was gevoelig met een gegronde reden.
Op basis van onze Google Maps trekken we zelf de bossen in en we staan al snel oog in oog met een volledige stad, compleet overwoekerd en terug ingenomen door de natuur. Indrukwekkend, erg symmetrisch en volledig vervallen. Akkoord, het is niet bepaald architectuur om trots op te zijn, maar of dit nu de reden is om op dergelijke manier te reageren is een andere vraag.
Na uren te hebben rondgetrokken doorheen deze volledig verlaten stad, na het opzoeken van de nodige geschiedenis info en na het zien van bepaalde elementen die ons hart een slag deden overslaan, werd het duidelijk waarom de Vogelsang-naren (of hoe je de inwoners ook mag noemen) deze plaats liever zagen verdwijnen.
Wat nu door het leven gaat als een rustig dorpje, tussen de bomen, was tot 1994 de thuisbasis van een Sovjet nucleair detachement. Meer dan 18.000 mensen woonden, leefden en werkten in de nu overwoekerde gebouwen.Er was een school, een theather, een bioscoop, slaapvertrekken, garages, winkels en alles wat je kunt verwachten in een normale stad.
Alleen moest men “normaal” hier met een aanzienlijke korrel zout nemen.
Vogelsang was een lanceerinstallatie voor nucleaire, ballistische raketten die klaar stond om erg snel doelen in Europa genadeloos te treffen. Een volledig garnizoen soldaten stond er permanent klaar om, indien nodig, een aanval op West-Berlijn te ondersteunen en een totale nucleaire oorlog kon gestart worden met 1 eenvoudige druk op de knop.
een totale nucleaire oorlog kon gestart worden met 1 eenvoudige druk op de knop
In een tijdperk waar spionagevliegtuigen een vlieg op een raam konden zien zitten, kan men zich de vraag stellen hoe dergelijke installatie al die tijd onopgemerkt is gebleven.
Het antwoord is even bloedstollend als het geniaal is en doet ons beseffen dat de dreiging van de Koude Oorlog geen ver-van-ons-bed show was, maar een keiharde realiteit die klaar stond in onze achtertuin.
Vogelsang was helemaal geen stad, verscholen in het bos, waar kinderen zorgeloos speelden en vrouwen (mijn excuses voor het cliché, maar gezien de context van de tijd klopt het wel) de was aan de drooglijnen vastpinden.
Vogelsang was een volledig functionele, militaire & nucleaire basis die als stad werd gecamoufleerd.
Geheel conform de sovjet-manier van denken, leefde iedereen in dienst van het grotere doel. Kinderen hadden er hun eigen school, maar de 2 bovenste verdiepingen waren uitgerust met luchtafweergeschut, verborgen achter draaibare dakkoepels.
De bioscoop was modern voor die tijd en was voorzien van alle snufjes, zoals een atoom schuilplaats onder de grond en een wapenopslagplaats.
Die mooie winkeltjes ? Die waren eigenlijk vals, die volledige blok met winkeltjes was vals. Het was een gigantisch schuivend mechanisme dat de lanceerinstallatie moest toedekken.
En hoewel dit er van buitenaf uitzag als een bruisende Duitse stad, waren Duitsers er absoluut niet welkom.
Het aanschouwen van dergelijke installaties deed ons niet alleen beseffen dat een oorlog dichterbij was dan we dachten maar deed ons ook realiseren dat de mens bereid is tot erg veel wanneer het gaat om het tonen wie de grootste spieren heeft.
Hoewel iedere mogelijke conventie het kind als “no go” beschrijft in geval van conflict, werden kinderen hier in militaire complexen geplaatst om de schijn hoog te houden.
Voor wie zelf op ontdekking wenst te gaan : Vogelsang is niet zo heel erg moeilijk te vinden en met wat zoektalent heb je de locatie in no time gevonden.
Hou er alleen rekening mee dat de zone afgesloten is voor het publiek en pottenkijkers er niet gewenst zijn. De gebouwen zelf hebben ook niet echt de tand des tijds doorstaan en jezelf toegang verschaffen tot die structuren gaat gepaard met een groot risico.
Het lanceerplatform en munitiedepots werden ondertussen reeds met de grond gelijk gemaakt en de plannen liggen op tafel om ook de rest volledig te vernielen.
Vogelsang wordt bevrijd van zijn gewapende geschiedenis, maar diezelfde geschiedenis zal bij de bewoners nog lang blijven leven.
Meer foto”s zijn terug te vinden op onze facebook pagina. (klik)
