Poveglia Island

Spoken, pest, massagraf, sanatorium, … het zijn woorden die niet meteen doen denken aan een dromerige stad als Venetië (of je moet er de pure horror van de miljoenen toeristen bij nemen) maar de termen zijn onlosmakelijk verbonden met de Venetiaanse cultuur en geschiedenis. Het woord Poveglia doet dan bij de gemiddelde mens niet meteen een belletje rinkelen, maar voor menig Venetiaan zorgt de naam alleen er al voor dat er koude rillingen over de rug lopen. De poort naar de hel, the most haunted island in the world, gateway to death, … de synoniemen voor Poveglia zijn even kleurrijk als talrijk en meer dan voldoende voor ons om onze laarzen aan te trekken en geschiedenisboeken aan de realiteit te gaan toetsen.

Even een flashback naar het verre verleden.
Poveglia is het eerste, kleine eiland dat men kruist wanneer men de baai van Venetië binnenvaart. Hoewel het oorspronkelijk onafhankelijk (en relatief welstellend was), wordt het in 17de eeuw geannexeerd om om te bouwen tot mini-burcht. Zijn strategische plaats zorgde ervoor dat vijandige schepen op een veilige afstand van de bruisende Venetiaanse binnenstad kon worden gehouden.

Een groeiende koopvaardij zorgde er ook voor dat de bevolking in Venetië bleef stijgen maar de hygiëne steeg niet in gelijke trend. Een uitbraak van een pestepidemie was in de 18de eeuw dan ook een onvermijdbaar gevolg. Ronduit erbarmelijke levensomstandigheden in de overbevolkte binnenstad en de permanente aankomst van schepen met pest vlooien snoeide keihard in de bevolkingsaantallen en de regering besloot actie te ondernemen.

Poveglia werd omgebouwd tot quarantaine-eiland en isolatieplaats voor pestslachtoffers.
Schepen die de baai van Venetië binnen kwamen en waar er een vermoeden van pest-besmetting was, dienden aan te meren op Poveglia (en mochten dan bijna per definitie niet meer vertrekken) en Venetianen die besmet waren met het virus werden (samen met hun familie) gedeporteerd naar het eiland .. the island of no return.
Venetië kreeg de pest-epidemie onder controle, maar Poveglia werd omgebouwd tot een eiland waar “de dood” de norm was.

Poveglia werd omgebouwd tot een eiland waar “de dood” de norm was

Naar schatting 168.000 mensen kenden er hun einde en werden op het 2de deel van het eiland begraven. Een kleine brug zorgde voor een verbinding tussen het deel waar de gebouwen stonden en het deel waar mensen werden begraven.
De massagraven raakten propvol maar de lichamen bleven zich opstapelen … dus werd een oven geïnstalleerd om de stoffelijke resten op een pseudo-industriële manier te verbranden. (dit roept enkele herinneringen op)

Met het einde van de pest, kwam ook een einde aan het nut van Poveglia in zijn bestaande vorm dus diende men een nieuw gebruik toe te kennen aan het dodelijkste eiland in de geschiedenis van de mensheid.
In 1922, na het uitvoeren van enkele werken, werd op Poveglia een sanatorium voor zwaar mentaal zieke personen geïnstalleerd (lijkt ons ook meteen een absoluut voor de hand liggende keuze, een sanatorium bouwen op een eiland waar enkel de dood de norm was .. )

Wie niet pastte in de maatschappij werd niet meteen geholpen maar werd verscheept naar Poveglia, waar een inwonende horde aan verpleegster (onder leiding van een psychiater) zich over de zorg van deze personen zou ontfermen .. tot ze stierven.
Poveglia was nog steeds het eiland waarvan niemand terug keerde.

Wat volgt is een reeks van bizarre omstandigheden die, hoewel gedocumenteerd, nooit echt verklaard werden.
De patiënten op het eiland begonnen gewag maken van stemmen, schaduwen, aanrakingen, bewegingen, .. en allerlei andere fenomenen. De medische staf op het eiland klasseerde dit als zijnde een evolutie van hun mentale problemen en de hoofdarts op het eiland lobotomiseerde iedereen die ook maar enigszins durfde praten over vreemde evenementen. Het sanatorium op Poveglia lag ver van de bewoonde wereld, dus controle was er niet meteen  De psychiater experimenteerde dan ook lustig op zijn patiënten, op een punt waar lobotomie (sowieso al geen pretje) van verschillende gruwelijke varianten werd voorzien.

Hoewel, beetje per beetje, informatie over deze martelpraktijken het vasteland bereikte, kraaide er geen haan naar … het waren mensen met mentale issues en men vergat de problemen liever, dus men liet de dokter zijn gang gaan.

Totdat …

Op een dag die dokter ZELF dingen begon te zien, stemmen hoorde en aanrakingen voelde.
Hij probeerde de symptomen eerst te verbergen, maar begon er dusdanig last van te krijgen dat hij schrik had om zelf te worden onderworpen aan een gruwelijke lobotomie.
In 1968 pleegde hij zelfmoord door van de toren te springen en dit was dan ook meteen het einde van Poveglia. Het sanatorium werd gesloten en het eiland werd verlaten.

In 2014 probeerde een rijke ondernemer de boel om te bouwen tot een luxehotel (wederom een schitterend idee) maar tijdens de eerste week van de renovatiewerken stortte een deel van de stellingen in en vielen er 8 dodelijke slachtoffers te betreuren.
Het eiland werd definitief van de buitenwereld afgesloten en toegang is ten stelligste verboden.

Vandaag is Poveglia een volledig verwilderde plaats. De natuur heeft de boel overgenomen en op een macabere manier zijn het de massagraven die zorgen voor een gigantische bemesting van de plaats.
De gebouwen zijn een erbarmelijke staat en staan klaar om op ieder ogenblik in te storten. Het is dan ook een logisch iets dat toegang absoluut verboden is. Een verbod dat relatief eenvoudig kan worden gecontroleerd vanwege de geografische toestand : je hebt een boot nodig om er te raken.

Maar Poveglia is, voor Italianen maar vooral voor Venetianen, veel meer dan alleen maar een verlaten eiland.
De plaats wordt gedomineerd door legendes, spookverhalen, getuigenissen, … die doorspekt zijn met details over verschijningen en geluiden die worden gehoord. Bewoners van het Lido, de landstrook die het dichts bij Poveglia ligt, vertellen nu nog steeds dat ze ‘s nachts vaak mensen horen huilen op het eiland … hoewel er geen levend wezen aanwezig is.

Bewoners van het Lido vertellen nu nog steeds dat ze ‘s nachts vaak mensen horen huilen op het eiland …

Het vinden van vervoer naar Poveglia is dan ook geen sinecure, niet alleen vanwege het feit dat het verboden is maar eveneens vanwege het feit dat Venetianen de plaats mijden als de pest. Tussen het Lido en Poveglia ligt zelfs een officiële vaarroute, maar die wordt door niemand gebruikt en schippers verkiezen ervoor om in een grote boog omheen de plaats te varen.

Wie toch naar Poveglia wil, kan ervoor kiezen om enkele biljetten van 100€ toe te stoppen aan een gewillige watertaxi (en “enkele” mag je ERG ruim nemen, het kost ronduit een klein fortuin) maar het risico bestaat ook dat de schipper je dropt op het eiland en je daar dan achterlaat onder het motto “bel efkes als je klaar bent” .. ze blijven zelf niet ter plaatse.

Wij opteerden voor een heus B-plan (want we hadden geen 1000€ ter beschikking) en konden, na het drinken van enkele overpriced biertjes, contact leggen met iemand die een boot had en geen schrik had om naar Poveglia te varen.

Een plan dat ook met enkele uitdagingen kwam, want halverwege de trip viel zijn motor uit en waren enkele artisanale handelingen nodig om het boeltje weer aan de praat te krijgen … you wanted adventure ? You got it !

De schipper brengt ons eerst doorheen het middenkanaal van het eiland, het kanaal dat voor de scheiding tussen gebouwen & graven zorgt. Een doodse stilte overvalt alles en iedereen. En diezelfde stilte zet ook meteen de toon voor de rest van de trip. De stilte is met momenten zelfs oorverdovend en beangstigend te noemen.
We besluiten het eiland te kruisen om het zo compleet mogelijk in beeld te kunnen brengen, maar dit blijkt niet echt te passen in de planning van de schipper. Hij weigert resoluut het eiland te voet te doorkruisen. Hij verklaart ons gek en de angst staat gewoon op zijn gezicht te lezen. Het was een slecht idee om hier te komen en hij laat dit ook duidelijk blijken. Op verschillende momenten worden we aangemaand om terug naar de boot te gaan en te vertrekken, maar de adrenaline overstijgt onze common sense. Hij besluit ons alleen te laten en de toer van het eiland met de boot te doen, waar hij ons aan de andere kant zal opwachten.

De rest van de trip kan worden samengevat in 1 allesomvattend woord : vreemd.

Het was een slecht idee om hier te komen en hij laat dit ook duidelijk blijken.

Op geen enkel moment hebben we dingen gezien noch gehoord en ik kan onmogelijk gaan verklaren dat ik dingen heb gezien die passen binnen het kader van de talrijke legendes en verhalen .. echter ..
We kunnen ook niet omheen het feit dat we ons op geen enkel moment echt goed hebben gevoeld. Ronddwalen op het eiland gaf ons een erg beklemmend gevoel, een gevoel alsof er een blok beton op onze schouders lag, met een lastige ademhaling en een allround feeling van “not welcome here” … is het een psychologisch effect of is het meer ? Een goede vraag zonder antwoord.

De aanwezige gebouwen zijn indrukwekkend en ook hier kun je de dood bijna proeven. Deels vanwege de geschiedenis, deels vanwege het feit dat het niet lang meer zal duren alvorens de boel ineen zal zakken en alles met zich mee zal nemen.

Hetgeen het meeste indruk heeft gemaakt, is de verbrandingsoven die nog steeds aanwezig is op Poveglia. Na zijn laatste gebruik werd hij gewoon achtergelaten en vertoont hij nog steeds sporen van zijn laatste activiteit. De bewoners van Poveglia hadden toen nog geen idee dat de oven, enkele jaren later, gelinkt zou worden aan de grootste genocide die de mensheid ooit heeft gekend.

Poveglia valt uiteindelijk niet echt met woorden te beschrijven. Het is een unieke mix tussen realiteit, legendes en een allesoverheersend bijgeloof. Hoewel de realiteit gruwelijk genoeg is, is het geloof in geesten, spoken en monsters die op het eiland leven dusdanig sterk, dat het een invloed heeft op het dagelijkse leven van vele vissers en schippers.

Het Venetiaanse bestuur wil Poveglia graag met de grond gelijk maken om zo een einde te stellen aan een stukje gruwelijk verleden … maar locals hebben verschillende acties op poten gezet om te vermijden dat mensen en machines nog voet aan land zetten, in de hoop dat de al dan niet aanwezige geesten eindelijk rust en vrede gaan vinden.

Zijn er spoken en geesten aanwezig ?
Daar kunnen we nog lang over debatteren .. maar de enige zekerheid die er is, is dat Poveglia uiteindelijk zal verdwijnen. Is het niet door de mens, dan is het door de natuur.

Meer foto’s te vinden op onze facebook pagina.
Bekijk ook zeker de video op ons Youtube kanaal.