Tunnels, grotten, gangen en dingen die diep onder de grond liggen .. meer is er niet nodig om het bloed in mijn aderen te laten pompen. Als die dingen dan nog eens gecombineerd worden met een macaber stukje geschiedenis, dan is het helemaal off the hook. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat ik ondertussen een vaste bezoeker van Parijs ben geworden. Niet vanwege de bouwwerken, structuren en absolute kut-mentaliteit van de rasechte Parijzenaars … neen …
Het zijn de catacomben van Parijs die mijn hart hebben veroverd.
Ik schreef er in het verleden al meerdere verhalen over. Dit was immers niet mijn eerste bezoek en het zal zeker ook het laatste niet zijn, maar de catacomben blijven me keer op keer verbazen. Een echte verrassing is het dan ook niet want met zijn (naar schatting) bijna 300km aan tunnels op meerdere niveaus is er dan ook wel een aanzienlijk stuk dat te ontdekken valt.
Voor de mensen die het verhaal en de plaats niet kennen vat ik het geheel graag even ERG beknopt samen.
Wat ooit startte als een open mijnbouw voor het verwerven van krijtblokken, nodig voor de bouw van de Romeinse nederzettingen die het toenmalige Parijs moesten voorstellen, ontwikkelde zich verder en verder tot een gigantisch tunnelcomplex.
Wanneer Parijs werd getroffen door verschillende plagen en epidemieën, ten gevolge van de ronduit erbarmelijke levenswijze die de Parijzenaars hadden, raakten de kerkhoven en begraafplaatsen overvol. Zo vol dat de lichamen vaak opgestapeld in open lucht lagen te rotten, waardoor de geur in de straten van Parijs niet te harden was.
De meest voor de hand liggende oplossing, gezien de tijdsgeest en visie op de maatschappij in de jaren 1600, 1700 en 1800, was dan ook om de lichamen niet langer in open lucht te begraven maar ze te dumpen in de catacomben.
Dit was de normaalste zaak van de wereld en enkel wie geld had kon zich op een kerkhof laten begraven. De rest van de bevolking werd gedumpt en de putten werden afgesloten. Jaren aan een stuk werd van deze techniek gebruik gemaakt en naar schatting miljoenen mensen lagen en liggen er nog steeds begraven.
Mens en maatschappij evolueren en in onze huidige eeuw heeft het Parijse bestuur dan ook de realiteit omarmt. 30 meter onder de meest imposante bouwwerken die onze wereld rijk is, liggen de resten van miljoenen mensen. Ze allemaal recupereren is onbegonnen werk. Niet alleen is het tunnelcomplex van de catacomben gigantisch groot en weet niemand eigenlijk echt exact welke tunnel naar welke galerij gaat. Het is ook een uitermate risicovolle onderneming. Het gebruik van machines kan ervoor zorgen dat gans de boel ineen zakt als een slecht gebouwd kaartenhuisje. Een niet te onderschatten probleem voor zowel de gebouwen als de metrolijnen die boven de catacomben liggen.
Om dit verleden toch niet volledig te vergeten werd ongeveer 800m aan tunnel “tourist-friendly” gemaakt en werd dit stukje onderwereld omgebouwd tot wat we vandaag kennen als “Les catacombes de Paris”, een museum waar je naar de overblijfselen van miljoenen mensen kan gaan kijken. Een locatie waar je een dosis geschiedenis krijgt geserveerd, overgoten met een macabere saus. Het is een aanrader voor zij die zin hebben om uren aan te schuiven om erin te raken en het is 1 van de “incontournables” van Parijs.
“Les catacombes de Paris”, een museum waar je naar de overblijfselen van miljoenen mensen kan gaan kijken
Maar wat ligt er achter die 800 meter ? Wat is er gebeurd met de resten van de mensen die ze niet hebben kunnen recupereren ? Wat is er precies gaande onder de straten van Parijs en wat klopt er precies van alle geruchten en legendes ?
Gewapend met een zaklamp en een brooddoos trokken we de tunnels is, op zoek naar antwoorden en de origines van één van de grootste catacomben ter wereld.
Alvorens jullie, op teensletsen en met het lampje van jullie GSM, op onderzoek gaan, is een kleine waarschuwing hier op zijn plaats.
De onderwereld is een plaats waar fouten onomkeerbaar zijn. De plaatsen waar je je benen, enkels, armen, … of eender welk bot in je lichaam kan breken zijn niet in te schatten en indien je hulp nodig hebt … die komt niet.
Verschillende dodelijke slachtoffers tonen de rauwe kant van het nemen van risico’s en het zoeken naar avontuur. Wie verdwaalt in dit enorme tunnelstelsel raakt er nooit meer uit.
Het verkennen van de catacomben heeft op momenten meer weg van extreme speleologie dan iets anders en het materiaal moet dan ook aangepast zijn aan dergelijke omstandigheden. Het was niet de eerste keer dan ik down there was, het zal ook de laatste keer niet zijn maar toch blijft deze plaats iedere keer voor verrassingen zorgen.
Last but not least : het is gigantisch verboden. De politie van Parijs beschikt over gespecialiseerde eenheden (met de catchy naam van “cataflics”) die actief op zoek gaan naar mensen die toegang proberen te krijgen tot de tunnels. Echt mals zijn ze nadien niet, met een monsterboete in de beste gevallen … een inbeslagname van al je materiaal in het slechtste geval.
Samengevat : don’t do it en vraag me zeker niet waar je welke ingang en/of uitgang kunt vinden. Het zijn vragen die niet beantwoord zullen worden.
Op basis van een kaart, de enige poging-tot-degelijke kaart die er te vinden is op dit ogenblik, dringen we door tot het diepste deel van de catacomben. Je kan er eindeloos in blijven ronddwalen, maar ons doel was duidelijk : het vinden van niet-gerecupereerde overblijfselen.
Het lijkt ons dan ook logisch dat we onze zoektocht moeten focaliseren op de tunnels die onder het huidige kerkhof van Parijs liggen, een kerkhof dat er altijd al is geweest en dus ook de minder mooie momenten in de geschiedenis heeft meegemaakt. Een keuze die, zo blijkt, een nagel op de kop is. Na intensief ploeteren doorheen tunnels gevuld met water en het kruipen door gaten die net iets smaller zijn dan mijn taille, komen we terecht in wat vroeger een dumpplaats voor lijken was. Een soort mini rotonde, met 5 schachten, gevuld met beenderen. De euforie van de vondst maakt snel plaats voor een gevoel van ingetogenheid en schaamte. In deze ruimte alleen liggen nog duizenden mensen, zonder naam, die in hun tijd niet eens recht hadden op waardig sterven. Dit zijn de mensen die volledig vergeten zijn. Ontoegankelijk voor de overheid, gewist uit het bestaan van de maatschappij.
Bij het bekijken van de kaart merken we op dat we niet ver verwijderd zijn van een ander deel van de catacomben, een deel dat tijdens de 2de wereldoorlog werd gebruikt door niet alleen de bezetters maar ook door het verzet. Vanuit de onderbuik van de stad werden aanslagen op Duitse installaties beraamd, met het labyrint aan tunnels als bescherming. De Nazi’s palmden eveneens een ondergrondse galerij in, die dienst deed als commando centrum.
Het ironische aan het verhaal is dat de Duitse commandobunker en de galerij van het verzet op slechts enkele meters van elkaar waren verwijderd, maar de complexiteit van het tunnelstelsel ervoor zorgde dat ze elkaar nooit hebben gevonden.
Onder de indruk van wat we hebben gezien, realiseren we ons dat we bijna 11km van ons startpunt verwijderd zijn en dit na bijna 8 uur ploeteren. We zijn vermoeid, uitgeput zowel mentaal als fysiek en de lokroep van een douche en ons bed wordt sterk. Onze voorraad water is volledig op en ook naar proviand toe teren we op de laatste kruimels in onze tas. Een terugkeer naar het startpunt lijkt ons dan ook niet meer haalbaar en we besluiten een alternatieve uitgang te zoeken, een uitgang die gevonden wordt.
Iedereen is er gelijk en de catacomben maken voor niemand een uitzondering.
Een klimtrip van bijna 30 meter, op een verroeste metalen ladder en het openen van een betonnen deksel later, bevinden we ons te midden een straat in Parijs. De Parijzenaars kijken op maar reageren niet echt verbaasd. Dit is voor hen routine geworden. Want hoewel dergelijke trips verboden en vooral levensgevaarlijk zijn, beschikt Parijs over een harde van mensen die een alternatieve kijk op de samenleving hebben. Mensen die de catacomben volledig in kaart willen brengen, mensen die afdalen om er in de kleinste uithoeken van het stelsel kunstwerken neer te poten of gewoonweg mensen die iedere vierkante centimeter tunnel met verf willen bedekken. Hoewel deze mensen elkaar niet noodzakelijk kennen, hebben de Parijzenaars ze verzameld onder 1 globale noemer : cataphiles.
De catacomben van Parijs zijn een plaats van mysteries, legendes en volksverhalen, maar het is ook de meest neutrale plaats ter wereld.
Tientallen meters onder de Parijse straten maakt het niet uit tot welke religie je hoort, welke kleur je huid heeft of hoe je eruit ziet. Iedereen is er gelijk en de catacomben maken voor niemand een uitzondering.
Bekijk de volledige foto-reeks op onze facebook-page : klik
Vergeet vooral niet onze video te bekijken op Youtube : klik
Comments are closed.